Konieczna reforma systemu podatkowego - propozycje OPZZ
17 maja 2016 wróć do listy aktualności »
OPZZ od lat jest blisko problemów społecznych dlatego trafnie diagnozuje
niekorzystne zjawiska z którymi borykają się pracownicy i wymagające
interwencji. Formułuje też właściwe propozycje rozwiązań sprzyjających
poprawie bytu obywateli, a co za tym idzie gospodarki państwa i jego
finansów publicznych. Zaczęliśmy głośno mówić o problemie niskich płac
oderwanych od wydajności pracy, zrobiliśmy na ten temat kampanię
społeczną. Poziom płac uderzał przede wszystkim młodych nazwanych
wówczas „pokoleniem 1200 zł". Surowo oceniliśmy też zjawiska panujące na
rynku pracy - oferowane na nim umowy nazwaliśmy śmieciowymi. Mówiliśmy,
że akceptowanie przez państwo patologii na rynku pracy szkodzi nie
tylko społeczeństwu, ale też finansom publicznym, do budżetu wpływało
przez to mniej składek i podatków. Minęło sporo czasu zanim udało się
przekonać rządzących, że zjawiska sygnalizowane przez OPZZ są realne i
szkodliwe a jeszcze dłużej doprowadzenie do uchwalenia prawa
ograniczającego skalę patologicznych praktyk, jednak udało się. Zmiany
ograniczające skalę umów śmieciowych wymagają teraz dobrych praktyk na
rynku pracy oraz wdrożenia kolejnych propozycji wnioskowanych przez OPZZ
m.in. ustanowienia minimalnej stawki za godzinę pracy w umowach
cywilnoprawnych. Korekty powinny zajść także na rynku zamówień
publicznych, czego OPZZ wraz z reprezentatywnymi związkami zawodowymi i
organizacjami pracodawców domagało się od co najmniej 2013 r.
Zainicjowaliśmy wówczas szerokie porozumienie organizacji, które tak jak
my były przekonane, że prymat najniższej ceny niszczy uczciwą
konkurencję na rynku i powoduje, że pracujący otrzymują za pracę
niegodziwe stawki. Obecnie na finale są prace legislacyjne prowadzone
przez Sejm, które wprowadzą obowiązek zatrudniania na umowę o pracę
realizujących zamówienie, jeśli ich praca wypełnia znamiona Kodeksu
Pracy. Jest to wzmocnienie klauzuli społecznej obowiązującej od 2014 r.
dzięki współpracy strony społecznej dzisiejszej RDS.
Zanim
poznamy szczegóły rządowych planów na reformę systemu podatkowego, warto
przypomnieć niektóre propozycje OPZZ. Domagamy się ich wprowadzenia od
lat, ponieważ powinny one przyczynić się do poprawy bytu obywateli i
stanu finansów publicznych. Jesteśmy bowiem przekonani, że system
podatkowy powinien służyć nie tylko gromadzeniu przez państwo dochodów
na swoje wydatki. Powinien także być narzędziem wyrównywania nierówności
społecznej. Powinien charakteryzować się zatem sprawiedliwym rozkładem
ciężarów podatkowych a obywatele w zależności od wysokości dochodów
powinni adekwatnie przyczyniać się do rozwoju państwa poprzez płacenie
wyższych podatków przez lepiej zarabiających a niższych przez osoby
najuboższe. W rezultacie, ciężary podatkowe w ramach systemu będą
sprawiedliwie obłożone. Wydatki z budżetu realizowane ze zgromadzonych
środków powinny z kolei służyć istniejącym niwelowaniu nierówności
społecznych. OPZZ przygotował w tym zakresie projekt ustawy, który
zyskał szerokie poparcie społeczne. Projekt zakłada wprowadzenie do
obowiązującej skali podatkowej dwóch nowych stawek podatkowych (15% i
50%) oraz odpowiadających im progów podatkowych.
Dodatkowo,
oskładkowane powinny być wszystkie dochody z pracy niezależnie od formy
prawnej w jakiej jest ona świadczona oraz zniesiony powinien być limit
zarobków, powyżej którego najbogatsi nie płacą składek na ubezpieczenia
społeczne. Obecnie osoby, których dochody przekraczają 30-krotność
przeciętnego wynagrodzenia, zwolnione są z płacenia składek do Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych.
OPZZ wnioskował także o wzrost kwoty
wolnej do podatku dochodowego od osób fizycznych, zamrożonej na tym
samym poziomie od 2009 r. Uznaliśmy ją za zbyt niską a za
niesprawiedliwe płacenie podatków przez osoby, których dochody są
poniżej minimum egzystencji. Punkt widzenia OPZZ podzielił Rzecznik Praw
Obywatelskich, który zaskarżył wysokość kwoty wolnej od podatku i brak
mechanizmu ją korygującego. W październiku 2015 r. Trybunał
Konstytucyjny podzielił wskazane zastrzeżenia. W wyroku stwierdził
konieczność ustanowienia takiej wysokości kwoty wolnej od podatku, która
będzie uwzględniać wysokość minimum egzystencji i zawierać mechanizm
zmiany jej wysokości. OPZZ oczekuje realizacji wyroku Trybunału i
wzrostu kwoty wolnej od podatku, by sytuacja bytowa najuboższych
poprawiła się i nie ponosili oni dłużej niesprawiedliwie ciężarów
podatkowych wyższych niż mogą udźwignąć. Kierunkowo poparł prezydencki
projekt ustawy, który ustanawia kwotę wolną od podatku na poziomie 8
tys. zł.
OPZZ od dłuższego czasu mówi też o konieczności
podwyższenia pracowniczych kosztów uzyskania przychodu. Obecnie
podstawowe koszty uzyskania przychodów wynoszą 111,25 zł miesięcznie, a
za rok podatkowy nie więcej niż 1335 zł, w przypadku gdy pracownik
uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy,
spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej. Wysokość kosztów
uzyskania przychodu nie zmieniła się od 2008 r. Pracownicy z uwagi na
zwiększające się koszty wynikające ze świadczenia pracy powinni mieć
szerszą możliwość korzystania z pomniejszania podatku o koszty uzyskania
przychodu tak, jak stworzono taką możliwość przedsiębiorcom prowadzącym
działalności gospodarczą.
Zmiany w systemie podatkowym jakie
postuluje OPZZ wiążą się z oczekiwaniem wzrostu płac, w tym płacy
minimalnej i płac w sferze budżetowej. Poprawie sytuacji pracowników
sprzyjać będzie także odmrożenie podstawy naliczania odpisu na zakładowy
fundusz świadczeń socjalnych, która utrzymuje się na poziomie
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w II
półroczu 2010 r., czyli na poziomie 1093,93 zł. Wzrost inflacji (między
innymi) powoduje, że pracownicy tracą na tak ustalonym odpisie a
pracodawcy i budżet państwa oszczędzają na wydatkach na zakładowy
fundusz świadczeń socjalnych. Pracownicy nie powinni także ponosić
wyższych kosztów związanych z wykonywaniem obowiązków służbowych, co ma
miejsce przez zamrożenie wysokości tzw. ryczałtów samochodowych, które
wypłacają m.in. pracodawcy pracownikom za używanie służbowo prywatnych
aut. Ryczałty te powinny wzrosnąć.
To wybrane propozycje OPZZ
zmiany systemu podatkowego, które należy wskazać za najważniejsze z
punktu widzenia sprawiedliwości społecznej prawa podatkowego.
źródło: OPZZ
aktualizacja (RP)
