OPZZ krytycznie o Założeniach projektu budżetu państwa na rok 2018

Tegoroczna próba wypracowania wspólnego stanowiska strony pracodawców i strony pracowników Rady Dialogu Społecznego w sprawie Założeń projektu budżetu państwa na rok 2018 nie powiodła się. Choć Zespół problemowy ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych RDS dwukrotnie zebrał się na posiedzeniu, to nie przedstawił żadnych rekomendacji w sprawie Założeń. Nawet gdyby udało się je wypracować, to i tak nie było szans na ich przyjęcie, ponieważ w trakcie plenarnego posiedzenia RDS 10 lipca br. zabrakło quorum po stronie organizacji pracodawców i posiedzenie formalnie nie rozpoczęło się.
 
W tej sytuacji, wobec braku wcześniejszego porozumienia strony związkowej w sprawach dotyczących wzrostu wynagrodzeń oraz emerytur i rent w 2018 r., OPZZ przedstawiło własną opinię w sprawie Założeń projektu budżetu państwa na rok 2018.
  
W ocenie OPZZ zawarte w Założeniach główne prognozy makroekonomiczne są realistyczne. Nie oznacza to jednak, że nie są one obarczone niepewnością oraz że same Założenia nie budzą poważnych wątpliwości w zakresie swojej treści. Dostrzegamy w nich przede wszystkim generalną sprzeczność pomiędzy deklaracjami rządu a podejmowanymi przez niego działaniami, która przejawia się m.in.: brakiem systemowych rozwiązań zmniejszających opodatkowanie obywateli o najniższych dochodach, zamiarem zamrożenia funduszu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, niewystarczającym poziomem nakładów na wzrost emerytur i rent oraz zbyt niską propozycją wzrostu płacy minimalnej w przyszłym roku. OPZZ oczekuje, że strona rządowa w pierwszej kolejności doprowadzi do zapewnienia spójności deklaracji programowych z projektowanymi przepisami prawa, które w wielu miejscach są sprzeczne z tezami zawartymi w rządowej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.
 
Według OPZZ polska gospodarka jest w fazie wzrostu gospodarczego, ale na konsumpcję negatywnie oddziałuje wyższa niż w poprzednich latach inflacja, która ogranicza wzrost realnych dochodów pracujących. Dlatego OPZZ proponuje wyższe niż strona rządowa wskaźniki wzrostu wynagrodzeń oraz emerytur i rent. Uważamy, że w 2018 r.:

Oczekiwana przez OPZZ dynamika wzrostu wynagrodzeń jest w pełni uzasadniona i nie zagraża rozwojowi przedsiębiorstw, których sytuacja finansowa jest bardzo dobra. Większość firm, tj. 68% ogółu przedsiębiorstw, odnotowała w I kw. br. zysk. Natomiast dynamika nominalnych wynagrodzeń pozostaje umiarkowana, a w ujęciu realnym wzrost płac jest ograniczany przez wyższą niż w poprzednich latach inflację, która spowodowała, że realna dynamika płac w I kw. br. (102,1) była najniższa od 2013 r.
 
Martwią aktualne dane dotyczące nakładów inwestycyjnych i spadająca wartość zamówień publicznych. W Założeniach przyjęto, co prawda, optymistyczną prognozę wzrostu nakładów brutto na środki trwałe, ale wciąż nie ma pewności, czy przedsiębiorstwa, a w szczególności firmy z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, będą zainteresowane ich zwiększaniem. Dynamika inwestycji, głównie prywatnych, jest niewystarczająca, aby poprawić w znaczący sposób konkurencyjność gospodarki. Uwzględniając, że kluczowym czynnikiem sprzyjającym inwestycjom, w tym zamówieniom publicznym i innowacyjności jest popyt, OPZZ uważa, że dynamika wzrostu płac oraz emerytur i rent w 2018 r. powinna być wyższa niż proponuje rząd.
 
Nie wiadomo, czy zostanie zrealizowana obietnica zawarta w exposé premier Beaty Szydło o podniesieniu kwoty wolnej do 8000 zł. W Założeniach nie przewiduje się ponadto zmiany progów podatkowych i kosztów uzyskania przychodu, które od wielu lat pozostają zamrożone. Dlatego, w ocenie OPZZ, priorytetowym celem rządu winno być zmniejszenie obciążeń podatkowych rodzin o najniższych dochodach. W tym celu OPZZ proponuje reformę systemu podatkowego, która powinna uwzględniać nie tylko zwiększenie kwoty wolnej od podatku, ale przede wszystkim wprowadzenie silniejszej progresji podatkowej oraz wyższych pracowniczych kosztów uzyskania przychodu. Dlatego rząd powinien podnieść obciążenia fiskalne dla osób o najwyższych dochodach i wprowadzić kolejne stawki podatku PIT, w tym najwyższą stawkę w wysokości 50%.
 
Negatywne odziaływanie podatków na budżety rodzin o najniższych dochodach widoczne jest także za sprawą wysokich stawek podatku od towarów i usług, które w kolejnym roku pozostaną na dotychczasowym poziomie, co należy ocenić negatywnie. Stawki podatku VAT zostały podwyższone w 2011 r. i miały obowiązywać do 2013 r., jako rozwiązanie okresowe, tymczasem obowiązują do dziś, a największe koszty tego ponoszą osoby najbiedniejsze. Uwzględniając powyższe OPZZ negatywnie ocenia działania rządu w zakresie podatków.
 
Doceniamy jednak determinację strony rządowej dotyczącą zwiększenia ściągalność podatków, przede wszystkim VAT i CIT, o co od wielu lat apelowało OPZZ. Uważamy, że wzrost dochodów podatkowych nie może bazować tylko na wzroście gospodarczym, ale także na poprawie ściągalności podatków. Działania w tym obszarze są konieczne, ponieważ zaległości podatkowe przedsiębiorców wciąż sięgają kilkudziesięciu miliardów złotych, a wiele firm od lat oszukuje fiskusa.
 
Nie można uznać, że wynagrodzenia większości pracujących są godziwe. Nadal gospodarka bazuje na konkurowaniu niskimi kosztami pracy, podczas gdy wydajność pracy rośnie. Dlatego OPZZ postuluje, aby minimalne wynagrodzenie za pracę stanowiło w 2018 r. 50% płacy przeciętnej tj. 2220 zł brutto. Oczekujemy także waloryzacji najniższego wynagrodzenia za pracę, które od 2003 r. wynosi 760 zł i nie uległo zmianie pomimo inflacji. Zgłaszamy ponadto postulat wyłączenia dodatku stażowego i innych dodatków (np. dodatku za pracę w warunkach szkodliwych, dodatku do wynagrodzenia za pracę zmianową) z wynagrodzenia minimalnego. Ważne jest także pełne odmrożenie w 2018 r. odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Zgadzamy się z Komisją Europejską, która uważa, że państwa członkowskie powinny kłaść nacisk na większą sprawiedliwość społeczną oraz zapewnienie wzrostu bardziej sprzyjającego włączeniu społecznemu. Dlatego OPZZ zaapelowało do rządu o znacznie szersze uwzględnienie w Założeniach czynników, które odpowiadają za nierówności dochodowe obywateli i osłabiają ekonomiczną pozycję osób o najniższych dochodach oraz o podjęcie działań przeciwdziałającym tym niekorzystnym zjawiskom.
 
Z treścią opinii OPZZ w sprawie „Założeń projektu budżetu państwa na rok 2018" można zapoznać się TUTAJ.