Posiedzenie Rady OPZZ 09.06.2021

Rada zdecydowała: Mając na względzie nadzwyczajne okoliczności, związane z pandemią COVID-19, kadencja organów OPZZ na lata 2018 - 2022 skończy się z dniem 31 grudnia 2022 roku. Do tego czasu zostanie zwołany X Kongres OPZZ

9 czerwca odbyło się posiedzenie Rady OPZZ. Zebranie, w formie telekonferencji, prowadził przewodniczący Andrzej Radzikowski.

Finanse państwa

Wiceprzewodniczący Piotr Ostrowski przedstawił główne założenia Wieloletniego Planu Finansowego Państwa na lata 2021 – 2024. Plan jest wstępną prognozą podstawowych wielkości makroekonomicznych stanowiących podstawę do prac nad projektem ustawy budżetowej. W tym kontekście przewodniczący Ostrowski omówił propozycję OPZZ w sprawie wzrostu wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz waloryzacji rent i emerytur w 2022r. Propozycja przekazana stronie rządowej jest efektem porozumienia strony pracowników Rady Dialogu Społecznego (OPZZ, Solidarność, Forum ZZ). W myśl tego porozumienia wzrost wynagrodzeń w gospodarce narodowej powinien wynosić nie mniej niż 8,5% a w państwowej sferze budżetowej nie mniej niż 12%. Wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę powinien wynosić nie mniej niż 10,71%. Natomiast wskaźnik waloryzacji emerytur i rent powinien być zwiększony o co najmniej o 50% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia za pracę w roku 2021. Strona pracowników oczekuje przy tym zwiększenia kwoty wolnej od podatku i pracowniczych kosztów uzyskania przychodów oraz ustanowienia mechanizmu ich corocznej waloryzacji, które będą istotnym elementem wzrostu wynagrodzenia netto osób najmniej zarabiających.

Najważniejsze założenia makroekonomiczne budżetu państwa w 2022 r.

Rada Ministrów (RM) przyjęła dokument „Założenia projektu budżetu państwa na rok 2022”, przedłożony przez ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej.

Produkt Krajowy Brutto

• RM zakłada, że w 2021 r. nastąpi odbicie aktywności gospodarczej, a jego skala – co do wartości bezwzględnej – będzie wyższa od spadku zanotowanego w ubiegłym roku i wyniesie 3,8%.
• RM uważa, że poziom sprzed pandemii (IV kw. 2019 r.) realny PKB powinien osiągnąć w III kw. 2021 r., tj. szybciej niż w strefie euro.
• RM oczekuje, że w przyszłym roku tempo wzrostu gospodarczego przyspieszy do 4,3%.

Konsumpcja prywatna

• RM zakłada, że konsumpcja prywatna wzrośnie o 4,3% w 2021 r. oraz o 4,4% w 2022 r.
• Według RM realny wzrost spożycia publicznego w latach 2021-2022 wyniesie odpowiednio 3,4% i 3,7%.

Export i import

• W opinii RM od czasu przystąpienia Polski do UE następuje systematyczne otwieranie się polskiej gospodarki na rynki zagraniczne, a proces ten był również kontynuowany w czasie pandemii.
• Dzięki wysokiej konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, udział eksportu w PKB osiągnął w 2020 r. poziom 55,8%.
• Wraz z przewidywaną poprawą dynamiki aktywności na polskich głównych rynkach eksportowych RM oczekuje wzrostu eksportu w tempie 8,8% i 7,3%, odpowiednio w latach 2021-2022.
• RM uważa, że tempo wzrostu importu w latach 2021-2022 wyniesie odpowiednio 9,4% oraz 7,8%.

Przeciętne zatrudnienie w gospodarce

• Według RM przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej w 2021 r. będzie nieznacznie wyższe niż rok wcześniej (o 0,1%), a w 2022 r. utrzyma się na poziomie obecnego roku.

Stopa bezrobocia

• RM oczekuje spadku stopy bezrobocia rejestrowanego do 6,0% na koniec 2021 r. i 5,8% na koniec 2022 r.

Wzrost przeciętnego wynagrodzenia

• RM przewiduje, że nominalne tempo wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej przyspieszy do 6,2% i 6,4%, odpowiednio w latach 2021-2022.

Inflacja

• RM prognozuje, że inflacja w 2021 r. wyniesie średnio 3,1%, a w następnym roku zbliży się do celu inflacyjnego i osiągnie 2,8%.

Pomoc społeczna – nowe kryteria dochodowe

Wiceprzewodniczący Sebastian Koćwin przedstawił informację o stanie prac w Radzie Dialogu Społecznego (RDS) nad uzgodnieniami w sprawie zmiany kwot kryteriów dochodowych w pomocy społecznej obowiązujących od 1 stycznia 2022r.

Rada Ministrów przedstawiła RDS Propozycję weryfikacji kwot kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń z pomocy społecznej od 1 stycznia 2022 r.:

• dla osoby samotnie gospodarującej: 776 zł (obecnie 701 zł – wzrost o ok. 11%, tj. o 75 zł);

• dla osoby w rodzinie: 600 zł (obecnie 528 zł – wzrost o ok. 14%, tj. o 72 zł),

Zmiana kwot kryteriów dochodowych wpłynie jednocześnie na zmianę wysokości niektórych świadczeń z pomocy społecznej:

- kwota stanowiąca podstawę ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej - z 1 763 zł do 1 837 zł (wzrost o 4 %),

- minimalna kwota świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy- z 647 zł do 721 zł (wzrost o 11 %), maksymalna kwota świadczenia - z 1 376 zł do 1 450 zł (wzrost o5 %),

- maksymalna kwota zasiłku stałego - z 645 zł do 719 zł (wzrost o 11 %).

Podwyższona zostanie kwota dochodu z 1 ha przeliczeniowego o 37 zł (25% sumy kwot, o które wzrosły kryteria dochodowe) – z 308 zł do 345 zł (wzrost o 12 %).

Krajowy Plan Odbudowy

Piotr Ostrowski przedstawił informację n/t Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) w wersji przekazanej do Komisji Europejskiej 30 kwietnia br. Stanowisko w tej sprawie zajęło Prezydium OPZZ. Podkreśla w nim, że środki z Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności będą znaczącym impulsem dla odbudowania gospodarki po pandemii COVID-19. Postulujemy aby KPO było wdrażane w dialogu społecznym i stanowiło jeden z elementów polityki państwa na rzecz wzrostu wynagrodzeń pracowników i zwiększenia dobrobytu obywateli, ograniczenia ubóstwa i nierówności w kraju oraz poprawy jakości i dostępu do usług publicznych. Realizacja KPO powinna służyć tworzeniu wysokiej jakości miejsc pracy, czyli zatrudnienia stabilnego, na umowę o pracę na czas nieokreślony, gdzie przestrzega się praw pracowniczych, a wynagrodzenie z jej tytułu pozwala na godne życie, w szczególności w usługach publicznych oraz, w kontekście zmian związanych z tzw. zieloną transformacją, w sektorze wydobywczym, energetycznym, w przemyśle i transporcie. Z zadowoleniem przyjmujemy uwzględnienie w KPO postulatu OPZZ dotyczącego udziału związków zawodowych w monitorowaniu jego realizacji.

Polski Ład

Przewodniczący Radzikowski omówił wstępne stanowisko kierownictwa OPZZ nt. Polskiego Ładu -  programu polityczno-reformatorskiego rządu Zjednoczonej Prawicy.

Główne założenia programu zaprezentował premier Mateusz Morawiecki na plenarnym posiedzeniu Rady Dialogu Społecznego (20 maja br.). Polski Ład to program rozpisany na 132 stronach i składa się z 10 rozdziałów, obejmujących poszczególne kategorie życia społeczno-ekonomicznego. Tekst jest zapisem strategii działania rządu Zjednoczonej Prawicy nawet na kilkanaście lat. To zestaw dosyć ogólnie, chociaż przejrzyście sformułowanych kierunków działania państwa na rzecz wyjścia z kryzysu covidowego. Brak w nim propozycji szczegółowych rozwiązań prawnych (projekty ustaw) czy finansowych. Do Polskiego Ładu włączono także koncepcje zawarte w Krajowym Planie Odbudowy, które rząd wysłał do oceny przez Komisję Europejską. OPZZ dostrzega w Polskim Ładzie kilka elementów swojego programu. To między innymi:

• Podniesienie kwoty wolnej do 30 tys. zł i progu podatkowego do 120 tys. zł, od którego podatnicy zapłacą wyższy, 32% podatek. Oznacza to zmniejszenie kosztów pracy (tzw. klina podatkowego) i opodatkowania, co zagwarantuje wzrost płacy netto pracowników bez zwiększania obciążeń przedsiębiorców. To sprawiedliwe rozwiązanie, bowiem obciążenie podatkowo-składowe umów o pracę jest wysokie (36,6 %), wyższe niż umów cywilnoprawnych (23,5%) czy działalności gospodarczej (23,6%) - dane z 2017 r. OPZZ oczekuje jednak bardziej kompleksowej reformy podatkowej. Chodzi między innymi o zwiększenie pracowniczych kosztów uzyskania przychodów oraz ustanowienie mechanizmu ich corocznej waloryzacji. Waloryzowana musi być także kwota wolna. Równie niezbędne jest obniżenie o 1 punkt procentowy stawki podatku VAT. Postulujemy ponadto umożliwienie odliczenia od podatku składki związkowej. Warto w tym miejscu przypomnieć, że w tym zakresie istnieje nierówność pomiędzy organizacjami pracodawców i związkami zawodowymi. Składki na organizacje pracodawców zaliczane są przez jej członków w koszty uzyskania przychodów. Związkowcy płacą składki z własnej kieszeni i to po opodatkowaniu;
• wzrost nakładów na ochronę zdrowia do 7% PKB. OPZZ nie postulował jednak wzrostu składki zdrowotnej, bez możliwości odliczenia jej od podatku dochodowego. Proponowane rozwiązanie spowoduje, że wzrost nakładów na ochronę zdrowia zapewnią sobie sami obywatele. OPZZ dostrzega wciąż zbyt duże różnice w opłacaniu składki zdrowotnej przez poszczególne grupy zawodowe i społeczne. Dodatkowe nakłady na opiekę zdrowotną powinny być przeznaczone na leczenie pacjentów i zwiększenie dostępności do usług medycznych. W naszej ocenie brakuje takiej gwarancji w dokumencie;
• podwyższenie najniższych emerytur poprzez podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tyś zł;
• pozytywnie odnotowujemy też zmianę podejścia do aktywizowania pracujących w celu wydłużenia aktywności zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego.

PIT-0 dla Seniora to instrument zachęcający do kontynuacji pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego. Pracownicy, którzy osiągną wiek emerytalny 60/65 lat i nie przejdą na emeryturę, lecz zdecydują się kontynuować pracę, nie zapłacą podatku dochodowego (do poziomu progu podatkowego), a dzięki dalszej aktywności zawodowej powiększą wysokość przyszłej emerytury. To lepsze rozwiązanie od ustawowego podnoszenia wieku emerytalnego. W Polskim Ładzie brakuje nam jednak wprowadzenia emerytur stażowych i likwidacji wygasającego charakteru emerytur pomostowych. Nie podzielamy argumentacji, że wydłużenie aktywności zawodowej jest niezbędne dla zapewnienia „rąk do pracy” Mamy w Polsce ponad 1 milion zarejestrowanych bezrobotnych i 13 milionów osób biernych zawodowo z których znaczna część jest zdolna do podjęcia pracy. To do nich należy kierować programy aktywizacyjne;

• likwidacja umów śmieciowych i ograniczenia wykorzystania umów cywilnoprawnych, dzięki pełnemu oskładkowaniu umów zlecenia z perspektywą wprowadzenia jednego kontraktu na pracę. Dokument nie odpowiada jednak na pytanie, w jaki sposób zamierza się ograniczyć fikcyjne, wymuszone samozatrudnienie oraz czy planowana jest likwidacja zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych w celu zrównania sytuacji ubezpieczeniowej osób zatrudnionych? W tym punkcie autorzy Ładu nie dość precyzyjnie definiują pojęcie „jeden kontrakt na pracę”. Czy będzie to przyjęcie identycznych warunków dla wszystkich pracujących na poziomie dzisiejszej umowy o pracę co postuluje OPZZ, czy obniżenie tych standardów;
• poprawa dostępności mieszkań. OPZZ obawia się jednak, że dofinansowanie państwa do własnego mieszkania może spowodować nieuzasadniony wzrost zysków deweloperów, nieadekwatny do realnie ponoszonych kosztów. Jedną z możliwości zapobiegania spekulacjom, może być mocniejsze wsparcie budownictwa jednorodzinnego. Niewielkie domy na obrzeżach miast są dzisiaj tańsze w budowie niż zakup mieszkania w budynku wielorodzinnym w mieście.

W opinii kierownictwa OPZZ Polski Ład jako ogólny zarys strategii społeczno – gospodarczej państwa po kryzysie pandemicznym budzi względnie pozytywne emocje. Jednakże poważnym deficytem programu jest brak jakichkolwiek zapisów o roli dialogu społecznego. Zakładamy jednak, że program będzie ewoluował również w tym zakresie. Dlatego OPZZ deklaruje merytoryczną współpracę w procesie implementacji założeń Polskiego Ładu.

Kadencja organów OPZZ na lata 2018-2022

Rada OPZZ przyjęła uchwałę w sprawie wykładni statutu dotyczącej czasu trwania kadencji OPZZ na lata 2018-2022. Mając na względzie nadzwyczajne okoliczności, związane z pandemią COVID-19, obowiązujące w kraju szczególne rozwiązania związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, dbałość w przestrzeganiu reżimów i procedur sanitarno-higienicznych, mających na celu ochronę zdrowia i życia wszystkich osób, Rada postanowiła, że kadencja organów OPZZ na lata 2018 - 2022 kończy się z dniem 31 grudnia 2022 roku, a X Kongres OPZZ zostanie zwołany przez Radę OPZZ nie później niż do końca 2022 roku.

R.G.