ZMIANY W KODEKSIE PRACY

2 listopada 2010 wróć do listy aktualności »

Informacja w sprawie ustawy z dnia 24 września 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (w zakresie dotyczącym zmian w Kodeksie pracy)

Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (będąca obecnie przedmiotem prac komisji senackich) – została uchwalona z inicjatywy poselskiej. W trakcie prac nad projektem tej ustawy, prowadzonych w Sejmie RP, przedstawiciele Ministra Pracy i Polityki Społecznej prezentowali stanowisko Ministra do projektowanej zmiany art. 130 Kodeksu pracy, dotyczącego obliczania wymiaru czasu pracy obowiązującego pracownika w okresie rozliczeniowym. Przedstawiamy je poniżej:

1. Zmiana zasad obliczania wymiaru czasu pracy przyjęta w uchwalonej ustawie polega na tym, że taki wymiar nie będzie obniżany o 8 godzin, jeżeli święto przypada w dniu, który dla pracownika ma być wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (nowy § 21 art. 130 Kodeksu pracy). Taka zasada ma obowiązywać od dnia 1 stycznia 2011 r. Obecnie każde święto przypadające w okresie rozliczeniowym w innym dniu niż niedziela obniża obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy – o 8 godzin.
2. W trakcie prac parlamentarnych przedstawiciele Ministra Pracy i Polityki Społecznej prezentowali pogląd w kwestii skutków proponowanej zmiany przepisów Kodeksu pracy dotyczących zasad obliczania wymiaru czasu pracy. Wielokrotnie wskazywali, że propozycja nie obniżania wymiaru czasu pracy za święto przypadające w dniu wolnym dla pracownika z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest niezgodna z:

a) Konstytucją RP, gwarantującą pracownikom prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy (art. 66 ust. 2 Konstytucji RP),

b) wyrażanym przez Trybunał Konstytucyjny i Sąd Najwyższy poglądem, zgodnie z którym pracownik nie ma obowiązku odpracowywania dnia świątecznego, natomiast pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi - poza wolną niedzielą i świętem – także dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Dodatkowo przedstawiciele Ministra Pracy i Polityki Społecznej zwracali uwagę, że skutkiem przyjęcia projektowanej zmiany w art. 130 Kodeksu pracy będzie różny wymiar czasu pracy dla pracowników zatrudnionych u różnych pracodawców, a nawet dla grup pracowników zatrudnionych u tego samego pracodawcy.

Taki efekt jest możliwy ze względu na swobodę pracodawcy w wyznaczaniu terminów dni wolnych od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Dni wolne z tego tytułu mogą bowiem przypadać od poniedziałku do soboty.

Zatem od terminów dni wolnych od pracy zależeć będzie wymiar czasu pracy konkretnego pracownika. Jeżeli przypadną one w dni świąteczne – wymiar ten będzie wyższy, co oznacza, że pracownik będzie odpracowywał święto.

Niezależnie od zarzutów, na jakie jest narażona zmiana art. 130 Kodeksu pracy, z punktu widzenia gwarancji konstytucyjnych i poglądów prezentowanych w orzecznictwie sądowym – w trakcie prac w Sejmie RP przedstawiciele Ministra Pracy i Polityki Społecznej wskazywali także na realne niebezpieczeństwo uznania nowych zasad obliczania wymiaru czasu pracy za nierówne traktowanie pracowników, zwłaszcza w zakresie liczby dni wolnych od pracy oraz wysokości wynagrodzenia.

W praktyce bowiem, pracownik skorzysta z mniejszej liczby dni wolnych od pracy, jeżeli pracodawca zaplanuje dla niego dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy – w święta.

• Z kolei pracownicy, którzy zgodnie z nowymi zasadami obliczania wymiaru czasu pracy, będą odpracowywać święta i z tego tytułu pracować dłużej – nie otrzymają wyższego wynagrodzenia, jeżeli są opłacani stawką miesięczną w stałej wysokości.

• Przedstawiciele Ministra Pracy i Polityki Społecznej zwracali również uwagę na szereg dalszych, także istotnych konsekwencji, które będą efektem przyjęcia zmienionych zasad obliczania wymiaru czasu pracy.

• Zmiana tych zasad spowoduje nie tylko liczne skutki finansowe (np. w wysokości składników wynagrodzenia obliczanych w oparciu o stawkę godzinową, wartości współczynnika ekwiwalentowego, ustalania rekompensaty na pracę nadliczbową), ale także wprowadzi u odbiorców norm prawnych oraz organów kontrolnych poczucie braku stabilnych, jasnych i jednakowych dla wszystkich zasad ustalania wymiaru czasu pracy, który jest bazę do prawidłowego organizowania procesu pracy.

• Mimo powyższych wątpliwości podnoszonych przez przedstawicieli Ministra Pracy i Polityki Społecznej, Sejm RP przyjął zmianę art. 130 Kodeksu pracy. Obecnie trwają prace nad ustawą w Senacie RP.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
aktualizacja AP, 2,11,2010 r.