UOKiK przeanalizował umowy mleczarnia-rolnik i stworzył rekomendacje dla branży.
4 maja 2018 wróć do listy informacji »W lipcu 2017 r. weszła w życie ustawa o przewadze kontraktowej. Jedno z pierwszych wszczętych postępowań dotyczyło relacji pomiędzy przetwórcami mleka, a ich dostawcami. Urząd sprawdził umowy sprzedaży, dostawy i kontraktacji. Efektem jest raport, w którym wskazał, jakie rozwiązania są dobre, a które mogą stanowić praktyki nieuczciwie wykorzystujące przewagę kontraktową.
– Stworzyliśmy raport, w którym zamieściliśmy rekomendacje, jak
powinny wyglądać uczciwe umowy. To nasze pierwsze postępowanie na rynku
mleka, a ustawa o przewadze kontraktowej weszła niedawno w życie.
Dlatego zdajemy sobie sprawę, że w wielu przypadkach przedsiębiorcy
mogli nie wiedzieć, że ich praktyki są niezgodne z nowymi przepisami.
Dlatego tym razem ograniczyliśmy się do wskazówek dla dostawców i
odbiorców. Nasza analiza jest dla nich drogowskazem, jak powinny
wyglądać ich relacje handlowe. Jeżeli jednak w przyszłości ponownie
natrafimy na zakwestionowane postanowienia w umowach – będziemy
wszczynać postępowania i nakładać kary – mówi prezes UOKiK, Marek
Niechciał.
Klauzula wyłączności
Największe zastrzeżenia urzędu budzi klauzula wyłączności i
konsekwencje z nią związane. Chodzi o sytuację, kiedy dostawca ma
obowiązek wydać mleczarni całe wyprodukowane mleko. Zdaniem urzędu, nie
powinien być on zmuszany do dostaw tylko do jednego zakładu
mleczarskiego, tym bardziej jeżeli zagrożone jest to karą umowną. Bywa,
że zakazane jest wręcz utrzymywanie jakichkolwiek kontaktów handlowych z
innymi przetwórcami. Uniemożliwia to dostawcom podpisywanie nowych
umów, zmianę odbiorcy na takiego, który zaoferuje lepsze warunki lub
nawet próbę oceny, czy inna mleczarnia może mieć korzystniejsze umowy.
Cena mleka
Urząd sprawdził również sposoby kalkulacji ceny mleka. W większości
przypadków ostateczne ustalanie wynagrodzenia odbywa się po dostarczeniu
produktu, w oparciu o stwierdzone parametry. Jest to uzasadnione,
ponieważ cena mleka zależy w dużej mierze od jakości, a ta z kolei może
być zmienna. Powinno się to jednak odbywać w sposób transparentny, w
oparciu o z góry określone kryteria. Dlatego urząd negatywnie ocenia
rozwiązania wprowadzające prawo dowolnego ustalania lub zmiany ceny
przez odbiorcę, bez konkretnych przesłanek.
Rozwiązanie umowy
UOKiK przyjrzał się też, jak wygląda rozwiązywanie umów w branży
mleczarskiej. Wątpliwości urzędu budzą m.in. postanowienia, które
regulują tę kwestię jednostronnie, np. przyznają mleczarni prawo do
zakończenia współpracy bez wypowiedzenia.
Jakość mleka
Raport poświęca również uwagę kwestiom związanym z jakością mleka i
spełnianiem standardów określonych w przepisach. Zastrzeżenia budzi
fakt, że przetwórcy kupują mleko, które nie spełnia wymogów jakościowych
np. za dużo jest w nim drobnoustrojów lub dostawca nie ma aktualnego
zaświadczenia sanitarno-weterynaryjnego. Nie można tu mówić o
nieuczciwym wykorzystaniu przewagi kontraktowej, ale taki produkt w
ogóle nie powinien trafić do obrotu. Są to jednak tylko sporadyczne
przypadki, większość mleczarni zastrzega sobie prawo nieodebrania mleka,
jeżeli nie spełnia ono określonych wymagań.
Ponadto umowy różnie regulują kwestię, kto powinien płacić za
badanie jakości mleka. W większości przypadków koszty ponosi odbiorca,
zdarza się również, że są one dzielone równo lub płaci dostawca. W dwóch
ostatnich sytuacjach ważne jest, żeby koszty były precyzyjnie określone
w umowie.
Opinia KOWR
Po zakończeniu postępowania UOKiK poprosił o opinię Krajowy Ośrodek
Wsparcia Rolnictwa. KOWR zgodził się z głównymi założeniami raportu,
m.in. dotyczącymi klauzuli wyłączności, czy jednostronnego ustalania
ceny.
aktualizacja (RP)
